Ngày rằm tháng Giêng hay còn được gọi là tết Nguyên Tiêu, đây là ngày rằm đầu tiên của năm và cũng là dịp để mọi người ăn chay, lễ chùa và thành tâm khấn vái cho một năm suông sẻ, thuận hòa, tiền tài công danh được bình an thỏa như ý nguyện. Để giúp bạn có thêm thông tin về ngày Tết này, kèm theo một số lưu ý khi chuẩn bị mâm lễ để cúng rằm tháng Giêng, Phong Thủy Phước Khang mời bạn đến ngay với bài viết sau đây.
Tết Nguyên Tiêu là gì? Nguồn gốc của ngày Rằm tháng Giêng
Rằm tháng Giêng, hay còn được gọi là Tết Nguyên Tiêu, xuất phát từ Trung Quốc và thường diễn ra vào ngày 14 – 15 tháng Giêng âm lịch. Nguyên Tiêu có nguồn gốc từ thời Tây Hán ở Trung Quốc. Câu chuyện bắt đầu với việc các cung nữ, trong dịp xuân đến, nhớ nhà nhưng không thể ra cung thăm gia đình. Điều này thúc đẩy viên sủng thần của Hán Vũ Đế – Đông Phương Sóc – cảm động và giúp đỡ họ. Đông Phương Sóc thông báo rằng thành Trường An sẽ bị Hỏa thần thiêu rụi, và đề xuất kế sách: vua và hoàng tộc nên lánh nạn ra ngoài cung, trong khi trong cung sẽ đặt lồng đèn giả cảnh lửa cháy để lừa Hỏa thần.
Hán Vũ Đế đã đồng ý với kế sách này và từ đó, ngày rằm tháng Giêng hàng năm, mọi người đều treo đèn lồng. Phong tục này đã được truyền tới Việt Nam và được biến tấu theo văn hóa của riêng nước ta.
Ý nghĩa của ngày rằm tháng Giêng
Tết Nguyên Tiêu, còn được gọi là Tết Thượng Nguyên, là ngày rằm đầu tiên của năm mới trong lịch âm. Từ “Nguyên” đề cập đến thứ tự, “Tiêu” mang ý nghĩa đêm. Đây là một dịp lễ quan trọng trong hệ thống các lễ rằm, tượng trưng cho khởi đầu mới. Tết Nguyên Tiêu cũng khác biệt với hai dịp rằm lớn khác là Tết Trung Nguyên và Tết Hạ Nguyên.
Trong ngữ cảnh tôn giáo, Tết Nguyên Tiêu còn có ý nghĩa quan trọng với Phật giáo. Câu tục ngữ “Cúng quanh năm không bằng Rằm tháng giêng” hay “Lễ Phật quanh năm không bằng ngày Rằm tháng giêng” tượng trưng cho sự thiêng liêng và tôn kính đặc biệt trong ngày này.
Trong ngày này, mọi gia đình thường tham gia các hoạt động tôn giáo như thăm chùa, bày mâm cỗ cúng thờ để thể hiện lòng biết ơn và tôn trọng đối với Phật và tổ tiên. Đồng thời, họ cũng cầu nguyện cho một năm mới tràn đầy may mắn và phước lành.
Mâm cỗ cúng Rắm tháng Giêng
Mâm cỗ chay cúng Phật
Khi chuẩn bị mâm cỗ cúng Phật cho ngày rằm tháng Giêng sẽ cần bạn chuẩn bị các món như sau:
- Hoa quả,
- Chè xôi
- Các món đậu,
- Món canh, món xào
Và hiện nay trong mâm cỗ cúng Phật thường được bỏ thêm món chè trôi nước vào, ý chỉ mọi chuyện sẽ thuận lợi, suôn sẻ. Ngoài ra, điểm đặt trưng trên mâm cỗ dâng Phật vào ngày rằm tháng Giêng thường có sẽ màu sắc hấp dẫn, tưởng trưng cho ngũ hành.
Mâm cỗ mặn cúng Gia Tiên
Ngoài mâm cỗ cúng Phật, lễ cúng rằm cũng mang ý nghĩa đặc biệt với những gia đình không tuân theo đạo Phật. Trong lễ cúng này, mâm cỗ gia tiên được sắp đặt với sự tôn trọng và trọng vọng. Dưới đây là cách bày mâm cúng cổ truyền với các món ăn mặn, mang đầy ý nghĩa và truyền thống:
Mâm Cỗ Gia Tiên:
- Bát Mặn (4 bát): Ninh măng tươi ngon, bát bóng thơm ngon, bát miến mềm mịn, bát mọc thấm đẫm hương vị.
- Dĩa Mặn (6 dĩa): Thịt gà hoặc thịt lợn, giò hoặc chả, nem thính hoặc đĩa xào phong phú, dưa muối tươi mát, đĩa xôi hoặc bánh chưng truyền thống, và bát nước chấm thơm ngon.
- Các món ăn được chọn lựa và sắp đặt cẩn thận, mang ý nghĩa sâu sắc về sự thịnh vượng, tài lộc và tôn kính gia tiên. Lễ cúng rằm không chỉ là một nghi thức, mà còn là dịp để gia đình tụ họp, cùng nhau tôn vinh nguồn cội và quan tâm đến những gì mang ý nghĩa vô cùng quý báu.
Một số vấn đề về lễ cúng Rằm tháng Giêng được nhiều người quan tâm
- Sự khác nhau giữ rằm tháng Giêng và các ngày rằm khác
Mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng khác biệt đáng kể so với các buổi cúng hàng tháng khác. Với ý nghĩa quan trọng hơn, mâm cỗ trở nên phong phú hơn với sự xuất hiện của xôi gấc, đĩa giò và các món ăn khác.
Cả hương hoa vàng mã lẫn văn khấn của cúng rằm tháng Giêng cũng được điều chỉnh để phù hợp với bản chất đặc biệt của ngày này, tạo nên sự khác biệt rõ ràng so với các ngày cúng hàng tháng.
- Những hoạt động trong ngày rằm tháng Giêng mà mọi người thường làm?
Ngày 14 hoặc 15 của rằm, người dân thường đến chùa để lễ phật, mong bình an và tăng cường phúc thọ.
Rằm tháng Giêng cũng là dịp thích hợp để thực hiện các việc thiện, như phóng sinh và thả đèn hoa đăng. Họ cũng dành thời gian dọn dẹp bàn thờ và tiến hành lễ cúng gia tiên.
Một số lưu ý khi cúng rằm tháng Giêng
Do rằm tháng Giêng là ngày lễ lớn nhất trong năm, vì thế để ngày này diễn ra một cách trang trọng thì rất cần bạn chú ý một số vấn đề như sau:
- Tránh để thùng gạo trong nhà lộ đáy: Người xưa tin rằng nếu đầu năm thùng gạo trong nhà trống trơn, cả năm sẽ thiếu thốn.
- Không nên câu cá: Theo quan niệm dân gian, việc câu cá vào đêm trăng tròn trong rằm tháng Giêng có thể đem đến điềm xui.
- Hạn chế nói tục, chửi bậy: Nói tục và chửi bậy vào ngày rằm có thể gây ra nhiều phiền toái và xui xẻo.
- Tránh quan hệ nam nữ: Kiêng kỵ quan hệ nam nữ trong ngày rằm để tránh mang đến những tình huống không may
Chúng tôi vừa gửi đến bạn các thông tin chi tiết về tục cúng rằm tháng Giêng, tức Tết Nguyên Tiêu theo phong tục người Việt. Mọi thắc mắc về bài viết cũng như muốn được tư vấn thêm thông tin về cách bày mâm cúng, bạn vui lòng liên hệ chúng tôi qua Fanpage FacebookPHONG THỦY PHƯỚC KHANGvà kênh YoutubePhong Thủy Phước Khangđể có thêm nhiều thông tin bổ ích về phong thủy bạn nhé.
XEM THÊM:
