Cứ mỗi độ Tết đến xuân về, hầu như cứ vào cuối đêm 30 hay 31 là các gia đình sẽ cùng quay quần bên nhau để thực hiện lễ cúng giao thừa. Đây là một nét đẹp truyền thống và không thể thiếu trong văn hóa người Việt, với ý chỉ tiễn đưa nhiều điều xui rủi, không may trong năm cũ đểu cầu nguyện cho một năm mới bình an và yên bình hơn.
Để giúp bạn hiểu rõ hơn về phong tục cúng kính này cũng như cách chuẩn bị mâm cỗ giao thừa, cùng Phong Thủy Phước Khang đến ngay với bài viết sau đây nhé.
Cúng giao thừa là gì?
Cúng giao thừa hay còn được biết đến là Lễ trừ tịch, đây là nghi thức đã có từ lâu trong văn hóa phương Đông. Trong đó, lễ trừ tịch sẽ được diễn ra vào thời điểm chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, tức giây phút cuối cùng của ngày cuối năm. Và theo dân gian lưu truyền rằng, đây là lúc dòng chảy thời gian đi qua, điều mà sẽ cuốn theo những niềm xui hay nổi bất hạnh của năm cũ để đón chào sự may mắn và điều tuyệt vời trong năm tiếp theo.
Cứ thế theo thời gian, tục cúng bái giao thừa đã được gìn giữ và lưu truyền đến ngày hôm nay với việc mang theo nhiều nét đẹp trong văn khóa người Việt.
Lễ cúng giao thừa – Nét đẹp trong tâm thức người Việt
Tết luôn là thời khắc hạnh phúc và sum vầy, là khoảng thời gian mà nhiều người được trở về nhà sau một năm bôn ba xa xứ. Và trong lúc này, việc cả nhà cùng nhau chờ thức đón giao thừa, cùng nhau chuẩn bị mâm lễ cúng đã trở thành nét đẹp, một ký ức khó phai và niềm vui ăn sâu trong tiềm thức của nhiều người.
Còn trong tâm linh, khi thực hiện lễ cúng giao thừa, chính là lúc các gia đình sẽ thể hiện lòng thành kính đến các vị Thần Linh, những người đã bảo hộ cho gia đình mình khỏi những tai ương và khó khăn trong năm cũ. Ngoài ra, cúng giao thừa còn là việc mà bạn sẽ rước ông bà tổ tiên về cùng chung vui và đoàn tụ lễ Tết, mong muốn làm nhà cửa trở nên đầm ấm, lan toàn sự hạnh phúc sum vầy.
Cách chuẩn bị mâm cúng giao thừa
Chuẩn bị lễ vật vàng mã
Trong lúc tổ chức lễ cúng giao thừa, bạn cần chuẩn bị giấy tiền vàng mã trước tiên. Dựa vào số người trong gia đình, bạn sẽ chuẩn bị số lượng bộ đồ tương ứng, trong đó có cả hình ảnh nam và nữ.
Mỗi người sẽ chuẩn bị 12 bộ đồ và ghi tên của họ lên từng bộ. Khi đến lúc bày mâm cúng, bạn sắp xếp những bộ đồ này lên mâm cúng một cách trang trọng.
Mâm cúng giao thừa ngoài sân
Mỗi gia đình thường có một bàn thờ ngoài trời, thường gọi là bàn thờ Ông Thiên. Lễ cúng tại bàn thờ này bao gồm:
- Dĩa trầu cau và dĩa trái cây với 5 loại quả, tạo nên mâm ngũ quả đầu năm.
- Đèn dầu.
- Dĩa muối gạo.
- 5 chén trà.
- Bánh mứt đa dạng tùy theo gia đình.
- 1 bình hoa cúng vàng mã.
- Thường, lễ cúng này được tổ chức vào mùng 3 hoặc mùng 7 của năm mới.
Chuẩn bị mâm cơm cúng giao thừa ngoài trời
Tùy theo từng gia đình, mâm cơm dùng để cúng giao thừa ngoài trời có thể là cỗ chay hay cỗ mặn, qua đó phần này sẽ được bày biện ở một bàn riêng, khi cúng xong gia chủ sẽ dọn đi.
Thường trong mâm cổ mặn sẽ có các món là: con gà luộc, bánh chưng, xôi, trà, rượu và nước. Ngoài ra, còn có giò chả và các món cơm canh mặn khác, tùy thuộc vào mong muốn của gia đình. Những món này thường được sắp xếp trên bàn cúng, có thể đi kèm với chén đũa nếu có nhiều món khác nhau.
Còn với cỗ chay, các món bao gồm: bánh, mứt, kẹo, cơm canh chay cùng trà nước.
Mâm cúng giao thừa trong nhà
Trên bàn thờ gia tiên trong nhà, bạn thường thấy sắp xếp các thành phần như bánh mứt, trái cây tươi, bó hoa, đèn dầu, vàng mã, nghi thức hương, trà và nước. Bàn gia tiên ở trong nhà cũng thường được dọn sắp vào mùng 3 hoặc mùng 7 của năm mới, kết thúc chuỗi ngày lễ cúng.
Văn khấn giao thừa
Dưới đây là mẫu bài khấn giao thừa ngoài trời và trong nhà mà bạn có thể tham khảo như sau:
Văn khấn giao thừa ngoài trời
Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)
– Con kính lạy Chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
– Con kính lạy Đức Đương lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật.
– Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
– Con kính lạy ngài Cựu niên Đương cai Hành khiển.
– Con kính lạy quan ……… Vương hành khiển, ………………………
Chi thần, ……….. Tào phán quan năm ……………….……
– Con kính lạy Các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Táo quân, chư vị Tôn thần.
Nay là phút giao thừa năm …………………………………………
Tín chủ (chúng) con là: ……………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………….
Ngụ tại: ………………………………………………………………………………..
Phút thiêng giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, tam dương khai thái; vạn tượng canh tân. Nay ngài Thái tuế tôn thần trên vâng lệnh Thượng đế giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc. Nhân buổi tân xuân, tín chủ con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án. Cúng dâng Phật Thánh dâng hiến Tôn thần, đốt nén tâm hương thành tâm kính lễ.
Chúng con kính mời: ngài Cựu niên Đương cai, ngài Tân niên đương cai Thái tuế chí đức Tôn thần; ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương, ngài bản xứ Thần linh Thổ Địa, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, các bản gia Táo quân và chư vị Thần Linh cai quản ở trong xứ này. Cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho tín chủ: Minh thiên khang thái, trú dạ cát tường. Thời thời được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng.
Dãi tấm lòng thành cúi xin chứng giám. Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Văn khấn giao thừa trong nhà
Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)
– Con kính lạy Chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
– Con kính lạy Đức Đương lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật.
– Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
– Con kính lạy ngài Cựu niên Đương cai Hành khiển.
– Con kính lạy Các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Táo quân, chư vị Tôn thần.
– Con kính lạy Các cụ tổ tiên nội, ngoại chư vị Tiên linh Nay là phút giao thừa năm …………………………………………
Tín chủ (chúng) con là: ……………………………………………………….
Ngụ tại: ………………………………………………………………………………..
Phút thiêng giao thừa vừa tới, giờ Tý đầu xuân, đón mừng nguyên đán, tín chủ con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án. Cúng dâng Phật Thánh, dâng hiến Tôn thần, đốt nén tâm hương thành tâm kính lễ.
Chúng con kính mời: ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương, ngài bản xứ Thần linh Thổ Địa, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, các bản gia Táo quân và chư vị Thần Linh cai quản ở trong xứ này. Cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật. Con lại kính mời các cụ Tiên linh Cao Tằng Tổ khảo, Cao Tằng Tổ tỷ, Bá thúc huynh đệ, Cô di tỷ muội, nội ngoại tộc chư vị hương linh cúi xin giáng về linh sàng thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ chúng con lại kính mời các vị vong linh tiền chủ, hậu chủ, y thảo phụ mộc ngụ tại đất này, nhân tiết giao thừa, giáng lâm trước hương án thụ hưởng lễ vật.
Cúi xin các vị phù hộ độ trì cho toàn thể gia chủ chúng con năm mới tốt lành, sức khoẻ dồi dào, tấn tài tấn lộc, vạn sự tốt lành, vạn điều như ý.
Dãi tấm lòng thành cúi xin chứng giám. Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Những lưu ý khi sắp mâm cúng đêm giao thừa
Để tạm biệt những điều trong năm cũ và mong đợi nhiều niềm vui cho năm tiếp theo, việc cúng bái thành công cho đêm giao thừa mang một ý nghĩa rất lớn. Và để làm được điều đó thì trong quá trình thực hiện, bạn cần lưu ý các vấn đề như:
Nên sử dụng hoa tươi
Hoa được sắp xếp trên bàn thờ cần phải là hoa tươi, không nên sử dụng hoa giả hay hoa nhựa, vì theo quan niệm, điều này tượng trưng cho sự chân thật và không giả dối.
Cúng vái theo trình tự, đất đai trước rồi trong nhà sau
Theo quan niệm phong thủy, cúng giao thừa được xem như việc tôn vinh và tiễn đưa vị chư thiên cai quản của năm cũ, cũng như chào đón vị chư thiên cai quản trong năm mới. Do đó, thường cần tổ chức lễ cúng ngoài trời trước khi thực hiện lễ cúng gia tiên trong nhà để tôn thờ các vị.
Nên đặt một chiếc bàn cúng nhỏ riêng để cúng giao thừa ở phía dưới bàn thờ chính
Dù bạn chuẩn bị cỗ cúng mặn hay chay, cần để nó trên một chiếc bàn con ở phía dưới bàn thờ. Bàn thờ chính thường chỉ dành để sắp xếp hoa tươi, trái cây tươi, một ít tiền vàng mã, và các phần tượng trưng như trà và nước.
Điểm đặc trưng trong mâm cúng giao thừa của 3 miền Bắc, Trung, Nam
Tùy theo vùng miền mà mâm cỗ bày biến dùng để cúng giao thừa sẽ có sự khác nhau. Qua đó:
Miền Bắc:
- Thường có sự chuẩn bị cỗ cúng mặn với nhiều món ăn ngon, bao gồm cả thịt và hải sản.
- Các món ăn thường phong phú, đa dạng, thể hiện sự thịnh vượng và sung túc trong năm mới.
- Có thể sử dụng những nguyên liệu đặc biệt như cá chép để tượng trưng cho sự đoàn viên và thịnh vượng.
Miền Trung
- Mâm cỗ cúng giao thừa ở vùng Trung cũng có các món ăn ngon, thể hiện sự bát bảo và may mắn trong năm mới.
- Các món ăn thường tập trung vào những nguyên liệu phổ biến trong vùng như cá, tôm, thịt heo, thịt gà.
- Mâm cỗ thường phản ánh sự kết hợp giữa thực phẩm địa phương và phong cách ẩm thực của vùng Trung.
Miền Nam
- Vùng Nam thường có sự chuẩn bị cỗ cúng chay, tập trung vào các món ăn chay để tạo sự trong lành và tịnh tâm trong năm mới.
- Các món ăn chay thường là các món đặc sản như bánh chưng chay, đậu hủ, rau xào.
- Mâm cỗ thường được sắp xếp theo kiểu đơn giản và tinh tế, thể hiện tâm hồn thanh tịnh và tôn thờ tâm linh.
Ngoài ra tùy theo điều kiện kinh tế của từng gia đình thì số lượng các món chuẩn bị sẽ có sự gia tăng hay giảm đi. Tuy nhiên chỉ cần đảm bảo không qua loa và cúng vái với lòng thành kinh là được.
Phong Thủy Phước Khang hy vọng qua nội dung vừa chia sẻ trên đã phần nào giúp bạn có thêm kiến thức về việc kính cúng lễ giao thừa, cùng một số lưu ý khi thực hiện. Mọi thông tin chi tiết cần được giải đáp, gọi ngay cho chúng tôi qua hotline: 0799 079 100 để được hỗ sợ sớm nhất bạn nhé.
Và đừng quên theo dõi chúng tôi qua Fanpage Facebook PHONG THỦY PHƯỚC KHANG và kênh Youtube Phong thủy Phước Khang để có thêm nhiều thông tin bổ ích về phong thủy.
XEM THÊM:
